小燕子，穿花衣——儿歌经典何以不朽？
Насельн?цтва Беларус? — агульнасць людзей, як?я пастаянна пражываюць на тэрыторы? Рэспубл?к? Беларусь[1].
Апошн? перап?с насельн?цтва Беларус? бы? праведзены ? 2019 годзе.
Колькасць
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
На 1 студзеня 2025 года ? Беларус? пражывала 9 109 280 чалавек (паводле ацэнк? Нацыянальнага статыстычнага кам?тэта)[2].
Нацыянальны склад
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Паводле перап?су насельн?цтва 2019 года[3]:
Размяшчэнне
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Па рэг?ёнах Рэспубл?к? Беларусь насельн?цтва размеркавана наступным чынам (на 1 студзеня 2025 года)[2]:
- М?нск — 1 996 730 чалавек
- Брэсцкая вобласць — 1 299 912 чалавек
- В?цебская вобласць — 1 072 063 чалавек
- Гомельская вобласць — 1 327 973 чалавек
- Гродзенская вобласць — 984 880 чалавек
- Маг?лё?ская вобласць — 971 365 чалавек
- М?нская вобласць — 1 456 357 чалавек
Нарадз?лася/Памёрла
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
Кал? ? 2016 годзе ? Беларус? нарадз?л?ся 117 779 дзяцей, то ? 2024 тольк? 58 938 — нараджальнасць у кра?не за восем гадо? скарац?лася амаль удвая. Такое падзенне сведчыць пра пра сур’ёзны дэмаграф?чны крыз?с.
Статыстыка па смяротнасц? з 2020 па 2023 гады не публ?кавалася. У 2024 годзе памерл? 115 124 беларуса? (з ?х найбольшая колькасць у М?нскай вобласц? — 19 190 чалавек)[4].
Самагубствы
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]У Беларус? за першыя шэсць месяца? 2024 года зарэг?стравана 596 су?цыда? — гэта значыць 6,5 выпадка? на 100 тысяч насельн?цтва. У пачатку 2000-х гадо? гэты паказчык склада? больш за 20 на 100 тысяч.
Устойл?вая тэндэнцыя апошн?х 20 гадо? дазвол?ла Беларус? перайсц? з катэгоры? кра?н з сярэдневысок?м паказчыкам у катэгорыю з сярэднен?зк?м ? н?зк?м паказчыкам. У той жа час часцей стал? здзяйсняць самагубствы беларуск?я дзец? ? падлетк? — паказчык у першай палове 2024 года павял?чы?ся на 40 %.
Найбольшы ?зровень су?цыда? сярод насельн?цтва зарэг?страваны ? М?нску, найменшы — у М?нскай вобласц?[5].
Шлюбнасць
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Паводле звестак аф?цыйнай статыстык?, у 2024 годзе ? Беларус? было зарэг?стравана[6]:
- шлюба? — 46 242
- развода? — 34 866
Сярэдн? ?зрост тых, хто ?першыню ?зя? шлюб: у жанчын — 26,7 года, у мужчын — 28,9 года. Больш за ?сё развода? прыходз?лася на перыяды сумеснага жыцця ад 1 да 4 гадо? ? ад 5 да 9 гадо?.
М?грацыя
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
прыток адток
Эм?грацыя з Беларус?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Паводле звестак М?н?стэрства ?нутраных спра?, у 2021—2022 гадах больш за 200 тысяч грамадзян пак?нул? Беларусь[7].
?м?грацыя ? Беларусь
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Станам на 31 снежня 2023 на ?л?ку ? тэрытарыяльных органах унутраных спра? было больш за 217 тысяч замежн?ка?, у тым л?ку[8]:
- маюць дазвол на часовае пражыванне — больш за 48 тысяч;
- пастаянна пражываюць у Беларус? — больш за 168 тыс.
Больш за 2,5 тысячы замежн?ка? атрымал? беларускае грамадзянства ? 2024 годзе[9].
Узрост
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
На 1 студзеня 2024 года сярэдн? ?зрост беларуса? складае 41,5 года, прычым[10]:
- сярэдн? ?зрост мужчын – 38,7 года
- сярэдн? ?зрост жанчын – 43,9 года
Колькасць насельн?цтва па асно?ных узроставых групах[10]:
- маладзей працаздольнага ?зросту – 1 600 236 чалавек
- працаздольнага ?зросту – 5 353 585 чалавек
- старэй працаздольнага ?зросту – 2 202 157 чалавек
Таксама ? 2024 годзе ? кра?не пражывала звыш 600 чалавек, чый узрост перавыс?? больш за 100 гадо?[11].
Урбан?зацыя
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
сяляне гарадск?я
На 1 студзеня 2025 года 79 % насельн?цтва — гарадск?я жыхары, а 21 % — сельск?я. Доля гараджан расце, але гэта не значыць, што гарады дадаюць у людзях — яны проста губляюць ?х павольней, чым вёск?. На працягу 2024 года колькасць гарадскога насельн?цтва скарац?лася на 15,6 тыс. чалавек (-0,2 %), тады як сельскага — адразу на 31,1 тыс. (-1,59 %)[12][13][14].
Мова
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]| Год перап?су | родная мова | мова хатн?х знос?н | ||
|---|---|---|---|---|
| беларуская | руская | беларуская | руская | |
| 1989 | 65,6 | 31,9 | — | — |
| 1999 | 73,7 | 21,9 | 36,7 | 62,8 |
| 2009 | 53,2 | 41,5 | 23,4 | 70,2 |
| 2019 | 54,1 | 42,3 | 26,0 | 71,4 |
Пол
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Паводле перап?су ? кастрычн?ку 2009 года ? кра?не пражывала 4420 тысяч мужчына? ? 5068 тысяч жанчын. За 10 гадо? м?ж перап?сам? 1999 ? 2009 гадо? праз рост смяротнасц? мужчын у працаздольным узросце ?х л?к зменшы?ся на 6,3 %, а доля ? суаднос?нах да жанчын скарац?лася з 1:1,129 да 1:1,15. Колькасць жанчын таксама скарац?лася (на 4,6 %). На 2009 год праз акты?нае перасяленне вясковых дзя?чат у горад там мужчыны колькасна пераважал? ва ?зросце да 27 гадо?, у вёсцы — да 56 гадо?[16].
Дынам?ка
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]З 1994 года, кал? насельн?цтва кра?ны дасягнула 10243,5 тысяч чалавек, у Беларус? адзначаецца вым?ранне жыхаро? (дэпапуляцыя)[17]. За 25 гадо? насельн?цтва паменшылася на 750 тысяч, што суправаджалася памяншэннем колькасц? руск?х (—557 тысяч пам?ж 1989 ? 2009), паляка? (—123 тысяч), ?кра?нца? (—132 тысяч) ? я?рэя? (—99 тысяч). Гэта ра?нас?льна таму, што Беларусь страц?ла два абласныя цэнтры кра?ны — Гомель ? Брэст, ? вярнулася ? 1978 год.
За апошн?я 30 гадо? адбылося давол? ?нтэнс??нае пераразмеркаванне вясковага ? гарадскога насельн?цтва, амаль па працэнту штогод на карысць горада. ?мавернасць застацца на месцы свайго нараджэння для 20—24-гадовых беларуск?х гараджан пад канец 1960-х складала 0,88, для вяско?ца? — тольк? 0,26. Пад канец 1990-х розн?ца павял?чылася адпаведна да 0,92 ? 0,22. З кожным годам пагаршаецца здаро?е людзей, асабл?ва нема?лят. Так, колькасць упершыню захварэлых на сардэчна-сасудз?стыя захворванн? штогод павял?чваецца на 3—4 адсотк? (звестк? на 2004 год), такая ж карц?на з злаякасным? захворванням?[18].
| Час падл?ку | Колькасць насельн?цтва, тыс. |
Прырост/змяншэнне, тыс. (за папярэдн? год) |
Гарадское (%) |
|---|---|---|---|
| XIV стагоддзе | ≈1 000[19] | — | — |
| 1650 | 2 900[20] | — | — |
| 1667 | ≈1 400[20][21] | — | — |
| 1700 | 2 200[20][22] | — | — |
| 1717 | 1 500[20][23] | — | — |
| 1772 | 2 900[20] | — | — |
| 1811 | 3 800[19][24] | — | — |
| 1863 | 4 200[19][24] | — | — |
| 1897 | 6 673[25] | — | 13,5 |
| 1913 | 6 899,1[25] | — | 14,3 |
| 1914 | 7 500[19][26] | — | — |
| 1917 | 6 900[19][26] | — | — |
| 1921 | 6 700[19][26] | — | — |
| 1926 | 4 986,0[25][27] | — | 17,0 |
| 1939 | 8 912,2[25][26]/≈11 000[28][29] | — | 20,8/— |
| 1940 | 9 046,1[25][30] | +133,9 | 21,3 |
| 1 студзеня 1941 | 10 454,9[25][31] | — | — |
| 1941 | 9 092,0[25] | +45,9 | 21,7 |
| 22 чэрвеня 1941 | 9 200[25][26]/10 528[25][31] | — | — |
| 1945 | ≈7 700[32] | — | 22,2 |
| 1950 | 7 709,0[25] | — | 21,0 |
| 1951 | 7 781,1[25] | +72,1 | 22,2 |
| 1952 | 7 748,7[25] | +32,4 | 23,6 |
| 1953 | 7 693,4[25] | +55,3 | 24,7 |
| 1954 | 7 685,6[25] | ?7,8 | 25,9 |
| 1955 | 7 757,2[25] | +71,6 | 26,6 |
| 1956 | 7 850,2[25] | +93 | 27,0 |
| 1957 | 7 910,0[25] | +59,8 | 27,8 |
| 1958 | 7 961,6[25] | +51,6 | 29,0 |
| 1959 | 8 055,7[25] | +94,1 | 30,8 |
| 1960 | 8 147,4[25] | +91,7 | 32,0 |
| 1961 | 8 233,3[25] | +85,9 | 33,3 |
| 1962 | 8 335,2[25] | +101,9 | 34,4 |
| 1963 | 8 435,4[25] | +100,2 | 35,4 |
| 1964 | 8 479,8[25] | +44,4 | 36,5 |
| 1965 | 8 557,9[25] | +78,1 | 37,5 |
| 1966 | 8 655,7[25] | +97,8 | 38,5 |
| 1967 | 8 761,8[25] | +106,1 | 39,6 |
| 1968 | 8 838,7[25] | +76,9 | 40,8 |
| 1969 | 8 915,0[25] | +76,3 | 42,1 |
| 1970 | 8 992,2[25] | +77,2 | 43,3 |
| 1971 | 9 048,7[25] | +56,5 | 44,4 |
| 1972 | 9 118,1[25] | +69,4 | 45,7 |
| 1973 | 9 182,4[25] | +64,3 | 47,1 |
| 1974 | 9 251,4[25] | +69 | 48,5 |
| 1975 | 9 317,2[25] | +65,8 | 49,9 |
| 1976 | 9 360,5[25] | +43,3 | 51,2[33] |
| 1977 | 9 406,2[25] | +45,7 | 52,4 |
| 1978 | 9 463,5[25] | +57,3 | 53,6 |
| 1979 | 9 532,5[25] | +69 | 54,9 |
| 1980 | 9 591,8[25] | +59,3 | 55,9 |
| 1981 | 9 662,9[25] | +71,1 | 57,0 |
| 1982 | 9 736,1[25] | +73,2 | 58,0 |
| 1983 | 9 800,6[25] | +64,5 | 59,1 |
| 1984 | 9 869,4[25] | +68,8 | 60,2 |
| 1985 | 9 929,0[25] | +59,6 | 61,2 |
| 1986 | 9 986,4[25] | +57,4 | 62,2 |
| 1987 | 10 042,8[25][34] | +56,4 | 63,2 |
| 1988 | 10 089,7[25] | +46,9 | 64,3 |
| 1989 | 10 151,8[25] | +62,1 | 65,4 |
| 1990 | 10 188,9[25] | +37,1 | 66,1 |
| 1991 | 10 189,8[25] | +0,9 | 66,8 |
| 1992 | 10 198,3[25] | +8,5 | 67,2 |
| 1993 | 10 234,6[25] | +36,3 | 67,4 |
| 1994 | 10 243,5[25][35] | +8,9 | 67,6 |
| 1995 | 10 177,3[36] | ?66,2 | 68,1 |
| 1996 | 10 141,9 | ?35,4 | 68,4 |
| 1997 | 10 093,0 | ?48,9 | 68,8 |
| 1998 | 10 045,2 | ?47,8 | 69,3 |
| 1999 | 10 019,5 | ?25,7 | 69,7 |
| 2000 | — | — | — |
| 2001 | 9 956,7[36] | ?62,8 | 70,1 |
| 2002 | 9 900,4[36] | ?56,3 | 70,5 |
| 2003 | 9 830,7[36] | ?69,7 | 70,9 |
| 2004 | 9 762,8[36] | ?67,9 | 71,3 |
| 2005 | 9 697,5[36] | ?65,3 | 71,8 |
| 2006 | 9 630,4[36] | ?67,1 | 72,2 |
| 2007 | 9 579,5[36] | ?50,9 | 72,7 |
| 2008 | 9 542,4[36] | ?37,1 | 73,2 |
| 2009 | 9 513,6[36] | ?28,8 | 73,9 |
| 2010 | 9 500,0[36] | ?13,6 | 74,5 |
| 2011 | 9 481,2[36] | ?18,8 | 75,1 |
| 2012 | 9 465,2[36] | ?16,0 | 75,8 |
| 2013 | 9 463,8[36] | ?1,4 | 76,3 |
| 2014 | 9 468,2[36] | +4,4 | 76,8 |
| 2015 | 9 480,9[36] | +12,7 | 77,2 |
| 2016 | 9 498,4[36] | +17,5 | 77,6 |
| 2017 | 9 504,7[36] | +6,3 | 77,9 |
| 2018 | 9 491,8[36][37] | ?12,9 | 78,1 |
| 2019 | 9 429,2[36] | ?62,6 | 78,4 |
| 2020 | 9 410,2[38] | ?19 | 77,6 |
| 2021 | 9 349,6[38] | ?60,6 | 77,9 |
| 2022 | 9 255,5[38] | ?94,1 | 78,1 |
| 2023 | 9 200,6 | ||
| 2024 | 9 156 |
Шчыльнасць
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Шчыльнасць насельн?цтва ? сярэдн?м па кра?не складае 45,2 чал./км2 (дадзеныя на 1 красав?ка 2020 г. з ул?кам вын?ка? перап?су насельн?цтва 2019 г.).
-
Шчыльнасць насельн?цтва Беларус? па раёнах на 2016 г.
Дадатковыя звестк?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]На 1 студзеня 2024 года ? Беларус?[39]:
- 115 гарадо?
- 85 пасёлка? гарадскога тыпу
- 22 991 сельск? населены пункт
Крын?цы
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]- ↑ Население Беларуси (руск.)
- ↑ а б Население Беларуси за год уменьшилось, но в Минске — прирост (руск.)
- ↑ Национальный состав населения Республики Беларусь, 2020 (руск.)
- ↑ Белстат впервые за пять лет показал данные по смертности в Беларуси (руск.)
- ↑ Почему в Беларуси участились подростковые самоубийства? (руск.)
- ↑ Национальный статистический комитет опубликовал информацию о браках и разводах в Беларуси в 2024 году (руск.)
- ↑ В министерстве заявили, что республика всегда открыта для возвращения уехавших граждан (руск.)
- ↑ Миграционная ситуация в Республике Беларусь за 2023 год (руск.)
- ↑ Более 2,5 тыс. иностранцев получили белорусский паспорт в 2024 году (руск.)
- ↑ а б Население Республики Беларусь на 1 января 2024 года (руск.)
- ↑ Три жителя Беларуси достигли возраста 110 лет (руск.)
- ↑ Городская страна — не значит растущая (руск.)
- ↑ Демография-2024: в каких районах и городах сократилось население, а в каких — выросло (руск.)
- ↑ Численность населения на 1 января 2024 г. (руск.)
- ↑ Современная языковая ситуация в Белоруссии и её динамика в постсоветский период (руск.)
- ↑ Памылка ? зносках: Няслушны тэг
<ref>; для зносакzviazdaняма тэксту - ↑ Святлана Бусько. Анатоль Тоз?к: ?Зваротная сувязь з насельн?цтвам вельм? важная для ?раду? // Звязда : газета. — 22 чэрвеня 2013. — № 114 (27479). — С. 4. — ISSN 1990-763x. Арх?вавана з першакрын?цы 6 сакав?ка 2016.
- ↑ Аляксей М?кул?ч. Беларусы ? генетычнай прасторы: Антрапалог?я этнасу. — Мн.: Тэхналог?я, 2005. — 138 с. — ISBN 985-458-122-5.
- ↑ а б в г д е Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 2: Рэспубл?ка Беларусь / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 2. — 760 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0310-1. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 2). С. 90
- ↑ а б в г д Атлас: Г?сторыя Беларус?, XVI—XVIII стст. [Карты]. — Мн.: Выд. цэнтр БДУ, 2005. — 28 с. ISBN 985-476-309-9 — С. 19
- ↑ Насельн?цтва ВКЛ. У вайну 1654—1667 гадо? заг?ну? кожны друг? жыхар Л?твы: 1,5 м?льёна з 2,9 м?льёна?, што жыл? ? 1650 годзе. Насельн?цтва Л?твы дасягнула сваёй даваеннай колькасц? тольк? ? 1772 годзе, праз 105 гадо?.
- ↑ Насельн?цтва ВКЛ на пачатку Вял?кай Па?ночнай вайны (1700—1721).
- ↑ Страты ВКЛ у Вял?кай Па?ночнай вайне (1700—1721) склал? 700 тысяч чалавек.
- ↑ а б У сучасных межах. Паводле рэв?з?й Рас?йскай ?мперы?.
- ↑ а б в г д е ё ж з ? к л м н о п р с т у ф х ц ч ш э ю я аа аб ав аг ад ае аё аж аз а? ак ал ам ан ао ап ар ас ат ау аф ах ац ач аш аэ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 2: Рэспубл?ка Беларусь / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 2. — 760 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0310-1. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 2). С. 92
- ↑ а б в г д У сучасных межах.
- ↑ У межах да 17 верасня 1939 года
- ↑ Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 2: Рэспубл?ка Беларусь / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 2. — С. 91. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0310-1. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 2).
- ↑ У межах 1939 года.
- ↑ У 1940 годзе, упершыню за ?сю г?сторыю Беларус?, колькасць насельн?цтва перавыс?ла 9 м?льёна? чалавек.
- ↑ а б У межах 1941 года.
- ↑ Агульныя страты насельн?цтва БССР за гады вайны — каля 1,3 м?льёна? чалавек (каля 800 тысяч я?рэя? ? 500 тысяч беларуса?). Дадзеныя дэмаграф?? выразна паказваюць, што ? вайну заг?ну? кожны шосты жыхар рэспубл?к?, ? дзве трэц? заг?нулых — я?рэ?. Пасля 1945 года даваеннай колькасц? насельн?цтва БССР змагла дасягнуць тольк? праз 25 гадо?, у 1970 годзе.
- ↑ У 1976 годзе, упершыню за ?сю г?сторыю Беларус?, колькасць гарадскога насельн?цтва склала больш за 50 %.
- ↑ У 1987 годзе, упершыню за ?сю г?сторыю Беларус?, колькасць насельн?цтва перавыс?ла 10 м?льёна? чалавек.
- ↑ У сучасных межах. Самая вял?кая колькасць насельн?цтва Беларус? за ?сю г?сторыю.
- ↑ а б в г д е ё ж з ? к л м н о п р с т у Колькасць насельн?цтва па абласцях ? гораду М?нску Арх?вавана 29 жн??ня 2013.
- ↑ blr.belta.by
- ↑ а б в Памылка ? зносках: Няслушны тэг
<ref>; для зносакbelstat.gov.byняма тэксту - ↑ За последние годы в Беларуси стало на 400 деревень и 300 тысяч человек меньше (руск.)
Спасылк?
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
|
Насельн?цтва Беларус? на В?к?схов?шчы |
|---|
Беларусь у тэмах | |
|---|---|
| Г?сторыя | |
| Пал?тыка | |
| Геаграф?я | |
| Грамадства ? с?мвалы | |
| Эканом?ка | |
| Культура | |
Сло?н?к? ? энцыклапеды? |
|---|
