开放企业名称库提供企业名称自主查询问题解答

?ах?м Храптов?ч
польск.: Joachim Ignacy Litawor Chreptowicz
Герб ?Адрованж?
Канцлер вял?к? л?то?ск? 1793 — 1795
Папярэдн?к	Аляксандр М?хал Сапега
Пераемн?к	пасада скасаваная
Падканцлер л?то?ск? 1773 — 1791
Папярэдн?к	Антон? Пшаздзецк?
Пераемн?к	Каз?м?р Канстанц?н Плятэр
Сакратар вял?к? л?то?ск? 1764 — 1773
Папярэдн?к	пасада ?творана
Пераемн?к	Андрэй Аг?нск?
Нараджэнне	4 студзеня 1729(2025-08-06) Ясянец, Новагародск? павет, Новагародскае ваяводства, Вял?кае Княства Л?то?скае
Смерць	4 сакав?ка 1812(2025-08-06) (83 гады) Варшава, Герцагства Варша?скае
Месца пахавання	Варшава
Род	Храптов?чы
Бацька	Марцыян Храптов?ч
Мац?	Рэг?на з Война?
Жонка	Канстанцыя з Пшаздзецк?х
Дзец?	?рэнэюш Храптов?ч, Адам Храптов?ч
Веравызнанне	Катал?цкая Царква
Член у	Таргав?цкая канфедэрацыя
Адукацыя	В?ленск? ?н?верс?тэт
Дзейнасць	публ?цыстыка, творчае ? прафес?йнае п?сьмо[d], перакладн?цтва[d], пал?тыка ? дзяржа?ная служба
А?тограф
Званне	палко?н?к
Узнагароды
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

百度 　　对于一些地方在执行国家政策时的走偏问题，何立峰表示要不断强化监督检查。

?ах?м ?гнацы Л?тавор Храптов?ч, або Я?х?м Храптов?ч (4 студзеня 1729, маёнт. Ясянец Наваградскага павета — 4 сакав?ка 1812) — грамадск? ? дзяржа?ны дзеяч Рэчы Паспал?тай, апошн? канцлер вял?к? л?то?ск? (1793—1795). Прадста?н?к роду Храптов?ча?.

Б?яграф?я

Сын Марцыяна Храптов?ча ? Рэг?ны Вайнянк?. Нарадз??ся 4 снежня 1729 г. ? маёнтку Ясянец, у доме бабул? Тэаф?л? Войны з дэ Раеса?. У Ясянецк?м маёнтку прайшл? яго першыя гады жыцця. Ахрышчаны, верагодна, у сядз?бнай Свята-М?калае?скай царкве.

Пачатковую адукацыю атрыма? дома пад к?ра?н?цтвам ?дарэктара?, ксяндза Адама Хмялё?скага, у спадчынным маёнтку бацьк? Шчорсы Наваградскага павета. Потым вучы?ся ? В?ленскай акадэм?? (2 гады), у розных навучальных установах Брунсберга ? Заходняй Прус?? (3 гады), Нясв?жа (1 год) ? зно? В?льн? (1 год).

Пасля атрымання вышэйшай адукацы? ? кароткага тэрм?на службы ? войску займае пасады наваградскага стольн?ка, г.зн. маршалка сойм?ка? Наваградскага павета (1752); дэпутата Гало?нага трыбуналу ВКЛ ад Горадзенскага павета (1753); пасла ад Наваградскага ? ?ншых павета? на соймы Рэчы Паспал?тай, маршалка Наваградскага ваяводства канфедэрацы? ВКЛ (1764), маршалка Гало?нага трыбуналу ВКЛ (1765) ? ?нш.

24 снежня 1764 г. пасля каранацы? апошняга караля Рэчы Паспал?тай Стан?слава А?густа Панято?скага (1732—1798) Храптов?ч прызначаны на ?ведзеную пасаду вял?кага сакратара ВКЛ. 8 мая наступнага года ? л?ку першых адзначаны новай узнагародай Рэчы Паспал?тай — ордэнам Стан?слава.

11 снежня 1766 г. у Варшаве Я?х?м Храптов?ч узя? шлюб з Канстанцыяй Пшаздзецкай, дачкой падканцлера л?то?скага Антон?я Тадэвуша Пшаздзецкага. Пасля шлюбу, падчас абвастрэння ?нутрыпал?тычных супярэчнасцей у Рэчы Паспал?тай, асабл?ва ? гады дзейнасц? Барскай канфедэрацы? (1768—1772), Храптов?ч дзяржа?ным? справам? не займа?ся. У 1769—1772 г. знаходз??ся па-за межам? кра?ны. Па вяртанн? ? Варшаву пачынае рэал?зо?ваць прагрэс??ныя ?дэ? ? сваёй рознабаковай дзяржа?най ? прыватнай дзейнасц?.

26 кастрычн?ка 1773 г. Я. Храптов?ч прызначаецца падканцлерам л?то?ск?м. 21 л?пеня 1773 г. Папа Клемент XIV сваёй булай скасава? ордэн Таварыства ?суса. Я. Храптов?ч разам з ?ншым? прапанава? маёмасць езу?та? у Рэчы Паспал?тай перадаць у фонд разв?цця адукацы?. 14 кастрычн?ка 1773 г. сойм зацвердз?? праект стварэння Адукацыйнай кам?с??. Паводле сва?х функцый яна была першым у свеце м?н?стэрствам адукацы?. Храптов?ч бы? прызначаны кам?сарам дэпартаменту В?ленскай акадэм?? ? школа? ВКЛ. За дваццаць гадо? ?снавання (1773—1793) дэпартамент пад яго к?ра?н?цтвам дамогся значных поспеха? найперш у павел?чэнн? колькасц? школа? розных узро?ня? ? наданн? навучанню свецкага характару.

На Чатырохгадовым сойме (1788—1792) Я. Храптов?ч прапанава? шэраг праекта? дзеля вырашэння некаторых актуальных праблем. У прыватнасц?, у 1788 г., каб спын?ць шматл?к?я судовыя працэсы па межавых канфл?ктах, унёс прапанову абмежаваць усе вёск?, стварыць планы апошн?х ? перанесц? ?х на розныя карты кра?ны. Гэты праект бы? ухвалены ? 1791 г., але выкананне адклалася да 1793 г. Але трэц? падзел Рэчы Паспал?тай пахава? гэты праект.

Апошняя высокая дзяржа?ная пасада, на якую 14 чэрвеня 1793 г. Я. Храптов?ча прызначыла рэакцыйная Таргав?цкая канфедэрацыя (1792—1793), — пасада канцлера ВКЛ. Але складаныя пал?тычныя абстав?ны, сталы ?зрост, дрэннае здаро?е ? ?нш. вымус?л? яго скласц? канцлерск?я па?намоцтвы. Так?м чынам, Я. Храптов?ч ста? апошн?м канцлерам ВКЛ. Тым не менш, заслуг? перад дзяржавай был? адзначаны каралём польск?м ? вял?к?м князем л?то?ск?м Стан?славам А?густам Панято?ск?м: 7 верасня 1793 г. ён узнагароджаны ордэнам Белага Арла.

Перад пачаткам траг?чнага Гродзенскага сойму (17 чэрвеня 1793 г.) Я. Храптов?ч паеха? на лячэнне ? Карлсбад у А?стры?. Вярну?шыся ? сакав?ку 1795 г. на радз?му, канчаткова пасял??ся ? Варшаве, адышо? ад дзяржа?ных спра? ? захап??ся л?таратурнай ? навуковай працай.

Шчорса?ск? палац у 1894 годзе

Менав?та ? прыватнай дзейнасц? Храптов?ча найбольш яскрава выяв?л?ся яго выдатныя здольнасц? ? энцыклапедычныя веды. Засво??шы прагрэс??ныя заходнее?рапейск?я ?дэ? ? досвед, амаль адразу пасля смерц? бацьк? (1766) ? атрымання спадчынных маёнтка? пача? упарадко?ваць сваю сельскую рэз?дэнцыю — сядз?бу Шчорсы — гало?ны адм?н?страцыйна-гаспадарчы цэнтр ус?х маёнтка?, а таксама рэарган?зо?ваць панскую гаспадарку ? фальварках ? асабл?ва с?стэму карыстання зямлёй сялянам?.

Памёр граф Я?х?м Л?тавор Храптов?ч на 84-м годзе 4 сакав?ка 1812 г. Пахаваны ? Варшаве ? касцёле капуцына?.

Паэтычная творчасць

У сталым веку п?са? вершы на польскай мове ? латын?, л?чачы гэты занятак за ?м?лую заба?ку?.

У 1970 г. беларуск? л?таратуразна?ца Адам Мальдз?с знайшо? у б?бл?ятэцы Курн?цкай (Польшча) рукап?с верша ?Всем мног? век в новой хац?? на тагачаснай гутарковай беларускай мове, нап?саны лац?н?цай дзесьц? ? 1750-х гг. на Наваградчыне — на памежжы барока ? Асветн?цтва. Верш прадста?ляе сабой прыватнае в?ншаванне дзядам ад унука? з нагоды канкрэтнай падзе? — уваходз?н унука? у новы палац дзеда ? бабул?. Адам Мальдз?с, узя?шы пад увагу ?мёны дзядо? (Каз?м?р ? Тэаф?л?я) ? ?нука? (Я?х?м ? Ганна), а таксама паходжанне рукап?су, дату ? месца стварэння ? ?ншыя прыкметы, прып?са? а?тарства гэтага верша маладому Я?х?му Храптов?чу, а ?палацам? л?чыць — дра?ляны палац у вёсцы Ясянец Новагародскага ваяводства, як? належа? дзеду ?ах?ма навагрудскаму шляхц?цу Каз?м?ру Несяло?скаму (смаленскаму кашталяну) ? яго жонцы Тэаф?л?? з роду дэ Рэес. У в?ншаванн? паэтызуецца дом, у як?м сабрал?ся госц? на ?ваходз?ны:

Палац гойны, в н?м прыгожо, Па?берано всюды гожо, Где пойдеш, напасеш очы, Гледе?бысь аж до цёмнай ночы, Пачавшы од св?та. В сен? вхожу, поглядаю, Где Паном чолом б?ц? маю, I вхожу в тые покое, Где з гостм? Панове двое, А з н?м? дружына.

Клас?цысцк?я каноны яшчэ не цалкам запалан?л? а?тара, не адгарадз?л? яго ад гутарковай мовы. Побач з тым у вершы ?жо няма ? празмернай экзальтаванасц?, рэл?г?йнасц?, характэрных для аналаг?чных барочных твора?. Я?х?м Храптов?ч слав?ць дзеда ? бабулю за зямныя дабрачыннасц?, зычыць ?м зямных даброт. Ная?насць беларускамо?нага верша Я?х?ма Храптов?ча паказвае, што ? па?сядзённым жыцц? магнатэры? XVIII ст. ужывалася гутарковая беларуская мова, паэтычная творчасць на якой афармлялася па канонам тагачаснага ?зро?ню паэтык? ? рыторык? ? ВКЛ. Прысутнасць у вершы некаторых арха?чных форм л?таратурнай старабеларускай мовы, на думку Мальдз?са, указвае на знаёмства Я?х?ма Храптов?ча не тольк? з гутарковым варыянтам беларускай мовы, але ? з кн?жнасцю на старабеларускай мове.

Л?таратура

• Сп?рыдона?, М. Апошн? канцлер Вял?кага Княства Л?то?скага(недаступная спасылка) // Спадчына. — 2001. — № 1-2.
• Maldzis, A. Nieznany wiersz bia?oruski ze zbiorów Kórnickich / A. Maldzis // Pami?tnik biblioteki Kórnickiej. — 1978. — Zesz. 14. — S. 177—180.